Reguła „pierwotna”

Zakonu Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel

dana przez św. Alberta Patriarchę Jerozolimskiego
a zatwierdzona przez papieża Innocentego IV

[1] Albert, z łaski Bożej powołany na patriarchę Kościoła Jerozolimskiego, umiłowanym synom B.[rokardowi]² i pozostałym eremitom, którzy pod jego władzą mieszkają przy źródle [Eliasza] na górze Karmel, pozdrowienie w Panu i błogosławieństwo Ducha Świętego.

[2] Wielokrotnie i na różne sposoby (por. Hbr 1,1) ustanawiali już święci Ojcowie, że w jakimkolwiek ktoś byłby w zakonie lub jakikolwiek wybrałby sobie sposób zakonnego życia, powinien żyć w posłuszeństwie Jezusowi Chrystusowi (por. 2 Kor 10,5) i Jemu służyć z czystego serca i dobrego sumienia (por. 1 Tm 1,5).

[3] Skoro jednak żądacie od nas, abyśmy zgodnie z waszym ideałem określili wam formę życia, której mielibyście się trzymać w przyszłości, dlatego:

Wybór przeora i trzy składane mu przyrzeczenia

[4] To najpierw postanawiamy, że jednego spośród siebie macie mieć jako przeora, który na ten urząd powinien być wybierany za jednomyślną zgodą wszystkich braci albo ich większej i rozsądniejszej części. Jemu każdy z pozostałych braci ma przyrzec posłuszeństwo, które ma starać się zachować w całej prawdzie postępowania (por. 1 J 3,18), wraz z czystością i wyrzeczeniem się własności.

Przyjmowanie miejsc na zamieszkanie

[5] Mieszkać zaś będziecie mogli na miejscach samotnych lub tam, gdzie wam je ofiarują. Mają one być stosowne i odpowiednie do sposobu życia waszego zakonu, zgodnie z tym, co uznają za właściwe przeor i bracia.

Cele braci

[6] Ponadto, zgodnie z położeniem miejsca, gdzie postanowicie zamieszkać, niech poszczególni bracia mają oddzielne cele, które każdemu z nich wyznaczy osobiście przeor, za zgodą reszty braci lub ich rozsądniejszej części.

Wspólny posiłek

[7] Tak jednak, abyście we wspólnym refektarzu mogli spożywać to, co otrzymacie w jałmużnie, i wspólnie słuchać jakiegoś czytania Pisma świętego, gdzie względnie łatwo to można będzie zachować.

Władza przeora

[8] Bez pozwolenia aktualnego przeora nie będzie wolno żadnemu z braci zmieniać wyznaczonego sobie miejsca lub zamieniać z innym.

[9] Cela przeora powinna znajdować się przy wejściu na miejsce [waszego zamieszkania], tak aby on pierwszy spotykał tych, którzy tam będą przychodzić. Następnie należy wykonać wszystko, co będzie do zrobienia, zgodnie z jego uznaniem i zarządzeniem.

Ustawiczna modlitwa

[10] Wszyscy mają przebywać osobno w swoich celach lub przy nich, oddając się w dzień i w nocy rozważaniu Prawa Bożego (por. Ps 1,2; Joz 1,8) i czuwaniu na modlitwach (por. 1 P 4,7), chyba że czymś innym słusznym wypadnie się zająć.

Godziny kanoniczne

[11] Ci, którzy umieją odmawiać z duchownymi Liturgię Godzin, niech je odmawiają zgodnie z postanowieniem świętych Ojców i według zatwierdzonego przez Kościół zwyczaju. Ci natomiast, którzy tego nie umieją, mają w czasie nocnego czuwania odmówić dwadzieścia pięć razy Ojcze nasz, z wyjątkiem niedziel i dni uroczystych, kiedy to w czasie nocnego czuwania postanawiamy wspomnianą liczbę podwoić, tak że należy Ojcze nasz odmówić pięćdziesiąt razy. Siedem zaś razy należy tę samą modlitwę omówić w czasie Jutrzni. Podobnie w czasie innych poszczególnych Godzin należy tę samą modlitwę odmówić siedem razy, oprócz Nieszporów, w czasie których powinniście tę modlitwę odmówić piętnaście razy.

Nieposiadanie własności

[12] Żaden z braci nie może mówić, że cośkolwiek jest jego własnością, lecz wszystko ma być wspólne (por. Dz 4,32; 2,44). Każdemu zaś według potrzeby ma rozdzielać przeor osobiście lub za pośrednictwem wyznaczonego przez siebie do tego brata, biorąc pod uwagę wiek i potrzeby poszczególnych braci (por. Dz 4,35).

Co wolno posiadać wspólnie

[13] Jednakże, skoro zażąda tego potrzeba, będzie wam wolno posiadać wspólnie osły lub muły oraz parę sztuk bydła lub drobiu na pożywienie.

Kaplica i kult Boży

[14] Tak jak to będzie najwygodniej, pośrodku cel ma być zbudowana kaplica, gdzie codziennie rano powinniście się zbierać, aby uczestniczyć we Mszy świętej, gdy tylko to będzie możliwe.

Kapituła i karcenie braci

[15] Ponadto, jeżeli zajdzie potrzeba, w niedziele lub kiedy indziej, macie omawiać sprawy związane z przestrzeganiem życia zakonnego i ze zbawieniem dusz. Wtedy też powinny być z miłością karcone wykroczenia i przewinienia braci, skoro u któregoś zostaną zauważone.

Post braci

[16] Od święta Podwyższenia Krzyża Świętego do dnia Zmartwychwstania Pańskiego zachowacie codziennie post, z wyjątkiem niedziel, chyba że choroba lub słabość ciała albo też inna słuszna przyczyna zwolni od postu, albowiem konieczność nie podlega prawu.

Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych

[17] Zachowacie wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, chyba że będą one spożywane jako lekarstwo w chorobie lub słabości. Ponieważ jednak będziecie musieli dosyć często chodzić po kweście, przeto, by nie być ciężarem dla gospodarzy, poza waszymi domami będziecie mogli spożywać potrawy gotowane z mięsem.

Również na morzu będziecie mogli spożywać mięso.

Różne zalecenia

[18] Ponieważ próbą jest życie człowieka na ziemi (por. Hi 7,1-2) i wszystkich, którzy chcą żyć sprawiedliwie w Chrystusie, spotykają prześladowania (por. 2 Tm 3,12) oraz przeciwnik wasz, diabeł, jak lew ryczący krąży, szukając, kogo pożreć (por. 1 P 5,8), przeto z wszelką pilnością starajcie się oblec w zbroję Bożą, byście mogli się ostać wobec podstępnych zakusów nieprzyjaciela (por. Ef 6,11).

[19] Przepaszcie swoje biodra pasem czystości (por. Ef 6,14). Serce umacniajcie świętymi rozważaniami, jest bowiem napisane: ‘święte rozważanie ustrzeże cię’ (Prz 2,11 wg LXX). Włóżcie na siebie pancerz sprawiedliwości (por. Ef 6,14), abyście miłowali Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą i całą swoją mocą (por. Pwt 6,5), a swego bliźniego jak siebie samego. W każdym położeniu bierzcie wiarę jako tarczę, dzięki której zdołacie zgasić wszystkie rozżarzone pociski Złego (por. Ef 6,16). Bez wiary bowiem nie można podobać się Bogu (por. Hbr 11,6). Weźcie też na głowę przyłbicę zbawienia (por. Ef 6,17), abyście oczekiwali zbawienia od samego Zbawiciela, który zbawia swój lud od jego grzechów (por. Mt 1,21). Miecz zaś Ducha, to jest słowo Boże (por. Ef 6,17), niech przebywa obficie (por. Kol 3,16) w ustach i sercach waszych (por. Rz 10,8). To zaś wszystko, co będziecie czynić, czyńcie zgodnie ze słowem Pańskim (por. Kol 3,17; 1 Kor 10,31).

Praca

[20] Powinniście także wykonywać jakąś pracę, aby szatan znajdował was zawsze zajętych ⁴ i nie mógł znaleźć żadnego dostępu do waszych dusz wskutek waszej bezczynności. W tym względzie macie przykład i pouczenie u świętego Pawła Apostoła. Jego bowiem ustami przemawiał Chrystus (por. 2 Kor 13,3). On też został wybrany przez Boga na głosiciela Ewangelii i nauczyciela pogan w wierze i w prawdzie (por. 1 Tm 2,7). Jeżeli więc będziecie iść za nim, nie możecie pobłądzić. Pisze on: “W trudzie i zmęczeniu przebywaliśmy wśród was, pracując we dnie i w nocy, aby dla nikogo z was nie być ciężarem. Nie jako byśmy nie mieli do tego prawa, lecz po to, aby dać wam samych siebie za przykład do naśladowania. Albowiem gdy byliśmy u was, nakazywaliśmy wam, że jeśli ktoś nie chce pracować, niech też nie je. Słyszymy bowiem, że niektórzy z was postępują niespokojnie, nic nie robiąc. Tym przeto nakazujemy i napominamy ich w Panu Jezusie Chrystusie, aby pracując w milczeniu, swój chleb jedli” (2 Tes 3,7-12). To jest dobra i święta droga, idźcie nią (por. Iz 30,21).

Milczenie

[21] Poleca Apostoł milczenie, gdy nakazuje zachowywać je przy pracy (por. 2 Tes 3,12). Jak zaś twierdzi Prorok: ‘Dziełem sprawiedliwości jest milczenie’ (por. Iz 32,17). Na innym zaś miejscu: “W milczeniu i ufności leży wasza siła” (por. Iz 30,15). Przeto postanawiamy, że macie zachowywać milczenie od odrecytowania Komplety do odmówienia Prymy następnego dnia.

W innym zaś czasie, pomimo że milczenie nie będzie obowiązywać tak ściśle, to jednak bardzo pilnie należy unikać wielomówstwa. Jest bowiem napisane i nie mniej poucza doświadczenie, że ‘nie uniknie się grzechu w gadulstwie’ (Prz 10,19), oraz: ‘Kto nierozważny jest w mówieniu, dozna szkody’ (Prz 13,3). Ponadto, “kto w mówieniu przebiera miarę, wyrządza szkodę swojej duszy” (por. Syr 20,8). Także Chrystus mówi w Ewangelii: “Z każdego bezużytecznego słowa, które wypowiedzą ludzie, zdadzą sprawę w dzień sądu” (Mt 12,36). Niech przeto każdy waży swoje słowa i umiejętnie powstrzymuje swój język, aby przypadkiem nie potknął się i nie upadł w mowie, a upadek jego nie był nie uleczony do śmierci (por. Syr 28,29-30). Niech zatem pilnuje z Prorokiem dróg swoich, aby nie zgrzeszył językiem (por. Ps 38,2), i niech się stara pilnie i gorliwie zachowywać milczenie, które jest dziełem sprawiedliwości (por. Iz 32,17).

Zachęta przeora do pokory

[22] Ty zaś, bracie B.[rokardzie]⁵ i każdy, kto po tobie zostanie przeorem, to zawsze miejcie w myśli i zachowujcie w uczynkach, co Chrystus mówi w Ewangelii: “Kto by między wami chciał się stać wielkim, niech będzie waszym sługą, a kto by chciał być pierwszym między wami, niech będzie niewolnikiem waszym” (por. Mk 10,43-44; Mt 20,26-27).

Zachęta braci do okazywania szacunku swemu przeorowi

[23] Wy także, pozostali bracia, okazujcie z pokorą szacunek swemu przeorowi, dopatrując się w nim raczej Chrystusa, który go ustanowił nad wami (por. Ps 65,12), niż jego samego. On to mówi do przełożonych Kościoła: “Kto was słucha, Mnie słucha, a kto wami gardzi, Mną gardzi” (Łk 10,16). W ten sposób nie będziecie pozwani przed sąd za pogardzanie [nim], lecz posłuszeństwem swoim zasłużycie sobie na nagrodę życia wiecznego.

[24] To wam krótko napisaliśmy, ustanawiając formę waszego życia, według której powinniście postępować. Jeżeli zaś ktoś dokona czegoś więcej, nagrodzi mu za to sam Pan, gdy powróci. Niech to jednak czyni z roztropnością, która jest miarą cnót.⁶