Czytelnia Karmel wróć

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus Dlaczego kocham Cię, Maryjo! – komentarz (cz. 2)

Teresa kontynuuje swoje poetyckie „przepowiadanie” o naśladowaniu Maryi, które wydaje się jej całkiem realne. „Pójście za Nią” leży w zasięgu jej możliwości.

6.

Teresa kontynuuje swoje poetyckie „przepowiadanie” o naśladowa­niu Maryi, które wydaje się jej całkiem realne. „Pójście za Nią” leży w zasięgu jej możliwości. Matka ukazuje wąską drogę Jezusa do Nieba, która dla Świętej stała się zarazem „małą drogą”. W Żółtym zeszycie Te­resa pisze nawet, że Maryja ukazała nam „łatwą” drogę, praktykując zawsze pokorne cnoty (por. Żz 23.8.9). Zaprasza w Jej pokorne ślady naznaczone płomienną miłością. Teresa nie trwa przy Maryi jedynie na poziomie intelektualnym, ale stara się praktykować Jej cnoty, albo raczej naśladować Jej żarliwego ducha miłości.

7.

Teresa uczy się od Matki wyśpiewywać chwałę Bożą we własnym „Magnificat”, słuchając najpierw świętych słów uwielbienia Maryi, wy­pływających z Jej serca. Serce zajmuje w tym wierszu ważne miejsce – Teresa wymienia je aż 14 razy. W Rękopisie „C” wyjaśnia swoje uwielbienie, które płynie z pozna­nia własnej nicości i uznania się za dziecko Maryi: „Jestem zbyt mała, aby układać piękne zdania, dowodząc, że mam dużo pokory. Wolę przy­znać po prostu, że Wszechmogący uczynił wielkie rzeczy w duszy dziecka swej boskiej Matki, a największą jest to, że dał mu poznać jego małość, jego bezsilność” (Rkp C 4r). Dlatego już nie zachowując nic dla siebie, a z sercem pełnym Jezusa, Teresa pragnie Go wielbić w Nim, przez Niego i dla Niego.

8.

Od dzieciństwa Teresa miała głębokie nabożeństwo do św. Józefa, które przeplatało się z miłością do Najświętszej Dziewicy. Dlatego nic dziwnego, że i w swojej poezji umieszcza postać męża Bożego, do któ­rego każdego dnia wznosi modlitwę, nazywając go „ojcem i opiekunem dziewic” (Rkp A 57r). Teresa uważa, że św. Józef nic nie wiedział o nawiedzeniu Maryi przez anioła i jego zwiastowaniu o poczęciu Syna Najwyższego. Stąd jego łzy przy „tabernakulum”, które można zinterpretować w tej sytuacji jako łono Maryi wypełnione Ciałem Jezusa. Teresa często mówi o taber­nakulum jako o swoim wnętrzu lub sercu: „Panie – wszak jesteś Wszechmocny – pozostań we mnie jak w tabernakulum” (Akt ofiarowa­nia się miłosiernej Miłości). Ta intuicja Teresy odnośnie do Maryi jako „tabernakulum” została potwierdzona w Encyklice O Eucharystii w życiu Kościoła: „Maryja w pewnym sensie jest «tabernakulum» – pierwszym tabernakulum w historii, w którym Syn Boży (jeszcze niewidoczny dla ludzkich oczu) pozwala się adorować” (EE 55). Maryja pozostaje w tym wydarzeniu pełna skrytości i milczenia. Jednak w tym milczeniu jest bardzo wymowna, bo liczy na Bożą inter­wencję. We wzorze powołania Matki Teresa widzi Jej bezgraniczną uf­ność w Boże działanie, a milczenie Maryi porównuje do melodyjnego koncertu – i w tym kontempluje Jej wielkość.

9.

Królowa Niebios w swojej wielkiej pokorze ma porodzić Boga, ale dla Świętej Rodziny brak przyzwoitego miejsca w zajazdach betlejem­skich, bo jest uboga. Mieszkańcy Betlejem nie mają zaufania do obcych ludzi, zwłaszcza biednych. Dlatego Teresa podziwia pokorę swojej Matki, która przyjmuje wszystko w spokoju i zdaje się całkowicie na wy­roki Opatrzności. W tym też dostrzega Jej wielkość i godność.

10.

W zwyczajności Maryi Święta odkrywa i przenika Boże objawienie. Pod osłoną Dzieciątka widzi Wieczność ukrywającą się w pieluszkach, a tkliwy głos niemowlęcia to dla niej Boskie Słowo Wszechmocnego. Co­dzienności normalnego życia i bliskości objawienia dodaje nazwanie Wszechmocnego „kochanym Bratem”. Zresztą, Teresa w swoich wier­szach często właśnie tak nazywa Pana Jezusa. W jej dziełach nie brak również przypisywanego Jezusowi miana „Kwiatu Pól”.

Czasami współsiostry Teresy miały pretensje, że pozostając w in­firmerii była tak oszczędna w słowach, na co odpowiadała wskazując na przykład swojej Matki: „Najświętsza Panna ukrywała wszystkie rzeczy w swym «małym» sercu… Nie trzeba mieć do mnie żalu, że chcę postępo­wać jak Ona…” (Żz 8.7.10).

11.

Teresa kontynuuje medytację życia Maryi tak bardzo powszedniego, niczym nie różniącego się od życia innych kobiet pielgrzymujących do Jero­zolimy. W Żółtym zeszycie dodaje swoje wyobrażenia o tym, że kobiety miejscowe przychodziły do Najświętszej Panny na przyjazną pogawędkę, a Święta Rodzina prowadziła życie zupełnie zwyczajne (por. Żz 20.8.14).

Obdarzona łaską empatii, Teresa bardzo współczuje swej Matce, a nawet płacze na proroczą wieść Symeona o mieczu boleści, który ma przebić serce Maryi.

12.

Teresa uznaje swoją Matkę za Królową męczenników, bowiem miecz boleści nieustannie będzie Ją niepokoił i przebijał, do końca życia. Jest to powolne „białe” męczeństwo trwające przez całe życie, może na­wet trudniejsze niż przelanie krwi w jednym heroicznym akcie świa­dectwa.

W utworze scenicznym Ucieczka do Egiptu Teresa, opisując m.in. dialog Józefa z Maryją, utrzymuje, że Maryja od momentu ofiarowania Jezusa w świątyni była – za sprawą proroctwa starca Symeona – ciągle przygotowana na ciężkie doświadczenia.

Święta jest też przekonana, że jedno słowo Dzieciątka Jezus wystar­czyłoby, aby zniszczyć Jego nieprzyjaciół, jednakże Bóg woli uciekać przed słabym i śmiertelnym królem Herodem, bo przecież przychodzi jako Książę Pokoju. Dlatego na prośbę swego męża Maryja, nie zwleka­jąc, posłusznie udaje się z nim i z Dzieciątkiem do Egiptu.

Jan P. Malicki OCD

karmelita bosy, wieloletni misjonarz w Afryce, obecnie Prowincjał Warszawskiej Prowincji Karmelitów Bosych